Tashish qoidalari

YO‘LOVCHILAR VA YUKLARNING AVIATASHISHI SHARTNOMASINING ASOSIY SHARTLARI

«QANOT SHARQ» AVIATASHUVCHISI

1. ASOSIY QOIDALAR

1.1. Ushbu shartnoma asosida amalga oshiriladigan tashishga O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligida belgilangan qoidalar va javobgarlik cheklovlari tatbiq etiladi.

Tashuvchining javobgarligini istisno etish yoki cheklash har qanday agent, xodim yoki vakilga, shuningdek, tashuvchining o‘zi, agenti, xodimi yoki vakili tomonidan foydalanilayotgan havo kemasini boshqarayotgan shaxslarga ham tatbiq etiladi.

1.2. 1.1-bandda ko‘rsatilganlarga zid bo‘lmagan darajada, mazkur shartnoma asosida amalga oshirilayotgan tashish va tashuvchi tomonidan ko‘rsatilayotgan xizmatlarga, aviatashuv uchun to‘lovni amalga oshirishda qo‘llaniladigan tarif qoidalari, shuningdek, tashuvchining tashishga doir shartlari va qoidalari tatbiq etiladi.

1.3. Mazkur tashish shartnomasi shartlari jadvallik reyslar hamda charter shartnomalari asosida amalga oshiriladigan reyslarga nisbatan ham qo‘llaniladi, agar charter shartnomasida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa.

1.4. Code-share (birgalikda ekspluatatsiya qilinadigan) reyslar amalga oshirilgan taqdirda, amalda reysni bajarayotgan aviakompaniyaning tashish shartnomasidagi shartlari amal qiladi.

1.5. Agar tashish bir nechta tashuvchilar tomonidan amalga oshirilayotgan bo‘lsa, har bir tashuvchi o‘zining tashish shartnomasi, tarif qoidalari, ro‘yxatga olingan va qo‘l yuklariga nisbatan qo‘llaniladigan talablarini qo‘llashi mumkin. Boshqa tashuvchining reyslariga chiptani rasmiylashtirayotgan tashuvchi ushbu tashuvchining agenti sifatida harakat qiladi.

1.6. Bir nechta tashuvchilar tomonidan amalga oshirilayotgan tashish yagona chipta asosida amalga oshirilgan bo‘lsa, u yagona tashish deb hisoblanadi.

1.7. Yo‘lovchi joy band qilish va aviabilet rasmiylashtirishda quyidagi ma’lumotlarni taqdim etishi shart:

• Tashuvchi yo‘lovchini reys jadvalidagi rejalashtirilgan va kutilmagan o‘zgarishlar haqida xabardor qilishi uchun yo‘lovchining doimiy faol elektron pochta manzili va SMS qabul qilish imkoniyati mavjud bo‘lgan telefon raqami;
• Maxsus ehtiyojga ega yo‘lovchilar (kichik bolali yo‘lovchilar, yolg‘iz bolalar, jismoniy yoki aqliy cheklovlari bo‘lgan shaxslar va boshqalar) uchun zarur xizmatlar haqida ma’lumot.

1.8. Tashuvchi joy band qilish va chipta sotishda yo‘lovchining shaxsiy ma’lumotlarini oladi va O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligiga muvofiq ushbu ma’lumotlarni saqlash va qayta ishlashga majburdir. Yo‘lovchi ushbu ma’lumotlarning avtomatlashtirilgan tizimlar orqali qayta ishlanishiga va zarurat tug‘ilganda davlat organlariga qonunchilik asosida taqdim etilishiga rozilik bildiradi.

1.9. Elektron yoki qog‘oz chipta yo‘lovchi va tashuvchi o‘rtasidagi shartnoma tuzilganini tasdiqlovchi hujjat hisoblanadi. Chipta xarid qilinishi orqali yo‘lovchi ushbu shartnoma shartlariga rozilik bildiradi.

1.10. Chipta faqat unda ko‘rsatilgan reys va sana uchun va chipta rasmiylashtirilgan shaxs tomonidan foydalanish mumkin.

1.11. Agar tarif qoidalarida boshqacha belgilanmagan bo‘lsa, chiptaning amal qilish muddati uni rasmiylashtirish sanasidan boshlab bir yilni tashkil etadi.

1.12. Chiptada tashuvchining nomi qisqartirilgan shaklda ko‘rsatilishi mumkin. To‘liq nomi tarif ma’lumotnomalarida, tashish qoidalarida, chiptada va reys jadvalida ko‘rsatiladi.

1.13. Tushish punktlari chiptada ko‘rsatilgan yoki reys jadvalida bekat sifatida belgilangan punktlar hisoblanadi.

1.14. Reyslar bekor qilinsa yoki jadval o‘zgarsa, tashuvchi xavfsizlik talablari, davlat organlari talabi yoki force-major holatlar sababli quyidagilarni amalga oshirish huquqiga ega:

1.14.1. Agar reys tashuvchining tashabbusi bilan bekor qilinsa yoki jadval o‘zgartirilsa:

• Yo‘lovchiga tashuvchining mavjud reyslariga bepul qayta bron qilish taklif etiladi;
• Agar yo‘lovchi rad etsa, foydalanilmagan chipta uchun to‘liq qaytariladi, qisman foydalanilgan chipta uchun – 50%;

1.14.2. Davlat organlari, jo‘nash, yetib borish yoki uchish yo‘nalishidagi davlatlar qarorlari bilan bog‘liq sabablarga ko‘ra reyslarning bekor qilinishi yoki jadvalining o‘zgarishi, shuningdek, tashuvchining aybi yoki tashabbusisiz yuzaga kelgan fors-major holatlarda:

·        yo‘lovchiga bekor qilingan reys yo‘nalishi bo‘yicha mavjud istalgan kunga tashuvchining o‘z reyslariga bepul qayta bron qilish taklif etiladi;

·        agar yo‘lovchi qayta bron qilishdan voz kechsa va aviachipta to‘liq foydalanilmagan bo‘lsa — to‘langan summa to‘liq qaytariladi;

·        agar aviachipta qisman foydalanilgan bo‘lsa — to‘langan summaning 50% qaytariladi.

1.15. Tashuvchi, havo kemalari harakat jadvalining o‘zgarishi holatida, aviatsiya tashish shartnomasi tuzilgan yo‘lovchilarni mavjud vositalar orqali xabardor qilish bo‘yicha barcha imkoniyatlarni ishga solishga majburdir. Agar yo‘lovchi chipta bron qilayotganda aloqa ma’lumotlarini (SMS qabul qila oladigan telefon raqami, elektron pochta manzili va boshqalar) taqdim etmagan bo‘lsa, yoki tashuvchi ushbu ma’lumotlar orqali hech bo‘lmaganda ikki marta bog‘lanishga urinib, bog‘lana olmagan bo‘lsa (shu jumladan, noto‘g‘ri yoki safar davomida mavjud bo‘lmagan ma’lumotlar tufayli), yoki fors-major holatlar yuzaga kelgan bo‘lsa, tashuvchi reys jadvalidagi o‘zgarishlar, jo‘nash/kelish aeroportining o‘zgarishi, reysning bekor qilinishi yoki boshqa jadval parametrlaridagi o‘zgarishlar haqida yo‘lovchini xabardor qilmaganlik uchun javobgar emas.

1.16. Agar yo‘lovchi ulanish reysiga joylashishni yo‘qotsa, va bu reys alohida aviachipta orqali rasmiylashtirilgan bo‘lsa, tashuvchi bunga javobgar emas.

1.17. Yo‘lovchi uchish, borish va tranzit davlatlarining tashish bilan bog‘liq barcha talablarga rioya qilishi, kirish, chiqish va boshqa zaruriy hujjatlarga ega bo‘lishi (pasport, boshqa shaxsni tasdiqlovchi hujjatlar, vizalar, tibbiy sertifikatlar va h.k.), va tashuvchining belgilang vaqtida, uchishdan oldingi barcha tartiblarni bajarish uchun yetarli muddatda aeroportga yetib kelishi shart.

1.18. Yo‘lovchi ro‘yxatdan o‘tishda barcha bagaj va qo‘l yuklarini, shuningdek o‘zi bilan olib borilayotgan narsalarni taqdim etishi lozim. Agar ro‘yxatdan o‘tkazilayotgan bagaj bepul tashish me’yori (sotib olingan tarifga muvofiq)dan oshsa va/yoki maxsus toifadagi bagaj bo‘lsa, yo‘lovchi bunday bagaj uchun tashuvchining tariflariga muvofiq to‘lov qilishi kerak. Agar qo‘l yuki og‘irlik yoki o‘lcham bo‘yicha me’yorga mos kelmasa, yoki tashuvchining qoida talablari bo‘yicha mos bo‘lmasa, yo‘lovchi uni ro‘yxatdan o‘tkaziladigan bagaj sifatida topshirishi lozim. Yo‘lovchi bunday topshiriqni bajarmagan taqdirda, tashuvchi havo tashuvi shartnomasini bekor qilish huquqiga ega.

1.19. Noto‘g‘ri o‘ralgan bagaj, qo‘l yuki yoki taqiqlangan moddalarning mavjudligi tufayli boshqa yo‘lovchilar, uchinchi shaxslar yoki tashuvchiga yetkazilgan zarar uchun yo‘lovchi javobgardir.

1.20. Ro‘yxatdan o‘tgan bagaj faqat bagaj birkasi taqdim etilganda topshiriladi. Agar birka taqdim etilmasa, yo‘lovchi o‘z mulki ekanligini isbotlovchi hujjatlar taqdim etgan holda bagajni olishi mumkin.

1.21. Tashuvchi tashish shartnomasini quyidagi holatlarda bekor qilishi mumkin:

·        yo‘lovchining zaruriy va yaroqli hujjatlari (pasport, viza va h.k.) mavjud bo‘lmasa;

·        bojxona, chegaraviy, sanitariya-epidemiologik talablar buzilgan bo‘lsa;

·        yo‘lovchining sog‘lig‘i xavf tug‘dirsa yoki maxsus sharoit talab etsa;

·        yo‘lovchi spirtli ichimlik yoki giyohvand moddalar ta’sirida bo‘lsa;

·        yo‘lovchi ro‘yxatdan o‘tish yoki samolyotga chiqish vaqtiga kechiksa;

·        xavfsizlik nazoratidan o‘tishdan bosh tortsa;

·        bortdagi tartibni buzsa yoki hayot/jihozlarga xavf tug‘dirsa;

·        tashish qoidalariga amal qilmasa.

1.22. Yo‘lovchi istalgan vaqtda shartnomani bekor qilishi va to‘lovni (to‘liq yoki qisman) qaytarib olishi mumkin. Bu holda, chipta tarifiga qarab, penya undirilishi mumkin.

1.23. Agar yo‘lovchi ma’lum bir yo‘nalish bo‘yicha bron qilingan reysdan foydalanolmasa, bu haqda chipta sotib olingan joyga xabar berishi kerak. Aks holda, reysdan foydalanilmagandan so‘ng, qolgan reyslar avtomatik tarzda bekor qilinadi.

1.24. Chipta qaytarish chiptaning rasmiylashtirilgan kunidan boshlab 1 yil ichida amalga oshiriladi, agar tashish umuman bajarilmagan bo‘lsa, yoki birinchi uchish sanasidan boshlab 1 yil ichida, agar boshqa holatlar tarif qoidalarida nazarda tutilmagan bo‘lsa.

1.25. Pulni qaytarish chiptani to‘lagan shaxsga amalga oshiriladi, agar bu shaxs yozma ravishda boshqacha buyruq bermagan bo‘lsa. Agar chipta yuridik shaxs yoki homiy tomonidan to‘langan bo‘lsa, faqat ushbu shaxsga qaytariladi.

1.26. Agar yo‘lovchiga davlat organlari tomonidan borish mamlakatiga kirishga ruxsat berilmasa, tashuvchi tomonidan yuzaga kelgan xarajatlar uchun yo‘lovchi javobgardir.

1.27. Tashuvchining birorta agenti, xodimi yoki vakili ushbu shartnoma qoidalarini o‘zgartirish yoki bekor qilish huquqiga ega emas.

2. YO‘LOVCHILAR UCHUN MUHIM E'LONLAR

2.1. Davlat soliqlari va yig‘imlari haqida ogohlantirish

Aviachipta narxiga, tashuvchilar uchun davlat ma’muriy organlari va aeroportlar tomonidan qo‘llaniladigan soliqlar, yig‘imlar va bojlar kiritilgan bo‘lishi mumkin. Bu soliqlar va yig‘imlar chipta qiymatining muhim qismini tashkil qilishi mumkin va ular chipta shaklida alohida “TAX” qatorida ko‘rsatiladi. Yo‘lovchidan, chipta xarid qilinayotganda to‘lanmagan soliqlar yoki yig‘imlar uchun alohida to‘lov so‘ralishi mumkin.

2.2. Tashuvchining javobgarligi cheklanishi to‘g‘risida yo‘lovchilarga ogohlantirish

“O‘zbekiston Respublikasining Havo kodeksi”ga muvofiq, “Qanot Sharq” MChJ reyslarida quyidagi javobgarlik chegaralari qo‘llaniladi:

• Tashuvchining aybi isbotlangan taqdirda yo‘lovchining vafoti yoki sog‘lig‘iga yetkazilgan zarar uchun — 16 600 maxsus qarz olish huquqi (MQOH)gacha. Bu miqdor sud xarajatlarini ham o‘z ichiga oladi, agar da’vo bildirilgan mamlakat qonunchiligi bilan boshqacha tartib nazarda tutilmagan bo‘lsa;
• Ro‘yxatdan o‘tgan bagajning yo‘qolishi, shikastlanishi yoki kechikishi uchun har kilogrammiga — 17 MQOH;
• Ro‘yxatdan o‘tmagan qo‘l yuki (bagaj) uchun — 332 MQOH.
• Yuqoridagi chegaralardan qat'i nazar, yo‘lovchi ro‘yxatdan o‘tishda o‘z bagajining qiymatini e’lon qilish va qo‘shimcha to‘lov to‘lash orqali javobgarlik chegarasini oshirishi mumkin;
• Tashuvchi nozik, qimmatbaho yoki tez buziladigan mahsulotlar uchun javobgarligini cheklashi mumkin. Pul, qimmatbaho buyumlar va hujjatlar bagajga emas, yo‘lovchi tomonidan shaxsiy ravishda olib yurilishi kerak;
• Agar yo‘lovchiga tasdiqlangan bron va chiptasi mavjud bo‘lsa, ammo u bortga kiritilmasa yoki reys tashuvchining harakatsizligi yoki aybi bilan kechiksa, tashuvchi kompensatsiya va qo‘shimcha xizmatlar bilan ta’minlashi kerak. Fors-major holatlar bundan mustasno;
• Agar tashuv bir nechta tashuvchilar tomonidan amalga oshirilayotgan bo‘lsa, har bir tashuvchining javobgarlik chegaralari farq qilishi mumkin. Shuning uchun boshqa tashuvchilar bo‘yicha ma’lumotni alohida olish tavsiya etiladi;
• Batafsil ma’lumot tashuvchining rasmiy vakillari, agentlari yoki rasmiy veb-saytlaridan olinishi mumkin.

2.3. Tarif qoidalari haqida ogohlantirish

Aviachipta xarid qilinayotganda yoki yo‘lovchi reys, xizmat sinfi, uchish sanasi va boshqalar bo‘yicha o‘zgarishlar kiritmoqchi bo‘lsa, chipta tarifining shartlari haqida to‘liq ma’lumotni sotuvchi agentdan, call-markazdan yoki aviakompaniyaning rasmiy veb-saytidan olishi kerak. Maxsus tariflarga quyidagi cheklovlar bo‘lishi mumkin:

• chipta qiymatini qaytarib bo‘lmasligi;
• uchish sanasini o‘zgartirishga ruxsat berilmasligi yoki cheklovlar bo‘lishi;
• sanani o‘zgartirish uchun to‘lov undirilishi;
• sanani faqat yuqoriroq tarifga qo‘shimcha to‘lov bilan o‘zgartirishga ruxsat;
• chipta qaytarilganda jarima yig‘imlari yoki faqat aeroport yig‘imlari qaytarilishi;
• bepul ro‘yxatdan o‘tadigan bagaj miqdorining cheklanishi;
• 24 soatdan ortiq oraliqli oraliq bekatlar sonining cheklanishi yoki bunday to‘xtashlar uchun qo‘shimcha to‘lov;
• belgilangan minimal va maksimal qolish muddatlari;
• maxsus tariflar bo‘yicha joylar sonining cheklanishi;
• ayrim xizmatlarning faqat qo‘shimcha to‘lov evaziga taqdim etilishi;
• aviakompaniya tomonidan xarajatlarni kamaytirish va past tariflarni taklif qilish imkonini beruvchi boshqa cheklovlar.

2.4. Bortga joylashtirishdan bosh tortish

Samolyot turining almashtirilishi, jadval o‘zgarishi yoki tashuvchining yo‘lovchi kelmasligi xavfini kamaytirishga doir choralar tufayli, tasdiqlangan bron va chiptaga ega bo‘lgan barcha yo‘lovchilar samolyotga joylashtirilmasligi ehtimoli mavjud. Bunday vaziyatlarda tashuvchi avval yo‘lovchilar orasida ko‘ngilli tarzda reysdan voz kechadiganlarni qidiradi va ularga keyingi yaqin reys, kompensatsiya, bonuslar, zarurat tug‘ilganda mehmonxonada joylashtirishni taklif etadi. Agar ko‘ngilli topilmasa, tashuvchi o‘zi qaror chiqaradi va joy ajratilmagan yo‘lovchilarga pul kompensatsiyasi yoki almashtiruvchi xizmatlar, ovqatlanish va mehmonxona taklif etiladi.

2.5. Ro‘yxatdan o‘tgan bagaj

Bagaj, chiptadagi yo‘nalish bo‘yicha manzil yoki to‘xtash punktigacha bir martalik tashish uchun ro‘yxatdan o‘tkaziladi. Bagajning son, vazn va hajm me’yorlari xizmat sinfi, yo‘nalish va tarif shartlariga qarab farq qiladi. Tashuvchi me’yorlar doirasidagi bagajni tashishga qabul qiladi. Me’yordan ortiqcha bagaj faqat qo‘shimcha to‘lov evaziga va samolyotda joy mavjud bo‘lsa tashishga qabul qilinadi.

2.6. Qo‘l yuki

Yo‘lovchi samolyot saloniga o‘zi bilan qo‘l yukini olib kirishi mumkin. Uning vazni quyidagicha cheklanadi:

• iqtisodiy sinf yo‘lovchilari uchun – 5 yoki 8 kg (yo‘nalishga qarab);
• biznes sinf yo‘lovchilari uchun – 10 kg;
• Qo‘l yuki o‘lchami (uch o‘lchov yig‘indisi) 115 sm dan oshmasligi lozim. Bundan tashqari, quyidagi narsalarni ham bepul olib kirish mumkin:
• ayollar sumkasi, hujjatli portfel yoki noutbukli ryukzak (2 kg gacha);
• gulchambar;
• ustki kiyim;
• bolalar ovqati (uchish davomida kerakli miqdorda);
• kostyum (portpledda);
• bolalar uchun maxsus moslamalar (kolyaska, lyulka, bolani ushlab turuvchi qurilmalar va h.k.), agar ularni xavfsiz joylashtirish mumkin bo‘lsa;
• dori-darmonlar va parhez oziq-ovqatlar (uchish davomida zarur bo‘lgan miqdorda);
• qo‘ltiqtayoq, tayoq, yurish vositalari, bukiluvchi nogironlar aravachasi — agar ularni xavfsiz saqlash mumkin bo‘lsa;
• bojxona do‘konlaridan sotib olingan mahsulotlar (muhrlangan paketda, o‘lchami 40×30×20 sm dan oshmasligi va vazni 2 kg gacha bo‘lishi kerak).

2.7. Da'vo va sud ishlarining muddati haqida ogohlantirish

Tashuvchiga yozma da'vo 6 oy ichida taqdim etilishi kerak. Hisoblash muddati:

• bagaj yetishmovchiligi yoki shikastlanishi — darhol, lekin kechikmasdan 7 kun ichida;
• bagaj kechiktirilsa — 21 kun ichida;
• bagaj yo‘qolsa — 2 yil ichida.

Agar bu muddatlarda yozma da'vo taqdim etilmasa, tashuvchiga qarshi da'vo qo‘zg‘atib bo‘lmaydi.

Da'vo quyidagi joylarda ko‘rib chiqiladi:

• tashuvchining joylashgan joyi;
• tashuvchining shartnoma tuzgan agentligi joyi;
• manzil punkti (yo‘lovchining tanloviga ko‘ra).

Tashuvchi quyidagi holatlarda yo‘lovchining da’vosini rad etish huquqiga ega:

• zararni isbotlovchi hujjatlar taqdim etilmasa;
• aviakompaniya harakatlari bilan zarar o‘rtasida bevosita bog‘liqlik bo‘lmasa;
• bagajdagi buyumlar sababli zarar yetkazilgan bo‘lsa;
• zarar yo‘lovchining ehtiyotsizligi natijasida yuzaga kelgan bo‘lsa;
• quyidagi sabablarga ko‘ra:
• tashuvchining qonunlarga rioya qilishi yoki yo‘lovchining ularni buzishi;
• bagajning yetarli darajada o‘ralmaganligi;
• bagajda taqiqlangan buyumlarning mavjudligi;
• buyumlarning o‘ziga xos xususiyatlari;
• tashuvchidan mustaqil holatlar sababli zarar (fors-major) yuzaga kelgan bo‘lsa.

2.8. Bagajda xavfli buyum va moddalar

Xavfsizlik nuqtai nazaridan, xavfli buyumlar ro‘yxatdan o‘tgan bagajda yoki qo‘l yukida bo‘lmasligi lozim (agar ular uchun alohida ruxsat berilmagan bo‘lsa).

Xavfli buyumlar ro‘yxati, ruxsatnomalar va qo‘shimcha ma’lumotlar tashuvchining rasmiy veb-saytida, sotuv agentlarida, axborot materiallarida yoki aeroportlardagi ro‘yxatdan o‘tish peshtaxtalarida mavjud.